หรือปลายประสาทอักเสบ(polyneuropathy) หมายถึง
ความผิดปกติของปลายประสาทเส้น มีผลทำให้บริเวณปลายมือและปลายเท้ามีความผิดปกติของการรับความรู้สึก เช่น ชา รู้สึกด้านๆ รู้สึกยุบยิบ หรือแสบร้อน และหากมีอาการมากขึ้นสามารถทำให้มีอาการอ่อนแรงร่วมด้วยได้
กลไกการเกิดปลายประสาทอักเสบ
พบว่ามีปัจจัยหลายอย่างที่สามารถทำให้เกิดความผิดปกติของปลายประสาท ได้แก่ โดนทำลายจากสารพิษหรือของเสียที่คั่ง กระบวนการอักเสบ การติดเชื้อ การขาดเลือด ซึ่งอาจเกิดจากหลายปัจจัยร่วมกันได้
สาเหตุการเกิดปลายประสาทอักเสบ
เบาหวานเป็นสาเหตุที่พบบ่อยที่สุด
โรคทางกายอื่นๆ เช่น โรคไต ไทรอยด์ต่ำ การเจ็บป่วยที่รุนแรง(Critical illness poly neuropathy)
การขาดวิตามิน กลุ่มวิตามินบี โฟเลท
การอักเสบของเส้นประสาท ซึ่งมักเกิดจากภูมิคุ้มกันของร่างกายถูกกระตุ้นมาทำลายเส้นประสาทหลังจากมีการติดเชื้อทางระบบทางเดินหายใจหรือลำไส้นำมาก่อน
สารพิษ เช่นแอลกอฮอล์สารโลหะหนัก
ยาเช่นยาเคมีบำบัด ยาฆ่าเชื้อ (Fluoroqinilones, metronidazole, idoniazid, nitrofurantoin, diadanosine, stavudine) และยากลุ่มอื่นๆอีกมากมาย
โรคทางพันธุกรรม ซึ่งพบได้น้อยเช่นCharcot-Marie-Tooth disease, Krabbe disease, mitochondrial disoerder เป็นต้น
สิ่งแวดล้อมได้แก่ การสั่นสะเทือน(vibration iduced nerve damage) การโดนความเย็นนานๆ การขาดออกซิเจน(hypoxemia)
เกิดขึ้นเองโดยไม่พบสาเหตุโดยมักพบในผู้สูงอายุมากกว่า 50 ปีขึ้นไปและมีอาการค่อยเป็นค่อยไปมากกว่าเดือนถึงสี่ปี
ข้อบ่งชี้ของผู้ป่วยปลายประสาทอักเสบที่ควรรีบหาสาเหตุ
- เป็น2ข้างไม่เท่ากัน (asymmetry)
- อ่อนแรงเด่น
- อาการเป็นมากขึ้นอย่างรวดเร็ว
- มีอาการเซร่วมด้วย
การรักษา
- รักษาโรคที่เป็นต้นเหตุ
- ยาควบคุมอาการปวดจากเส้นประสาท , ยาบำรุงปลายประสาท เช่น วิตามินบี
- กายภาพบำบัด เช่น การกระตุ้นคลื่นแม่เหล็ก (PMS) ซึ่งเป็นนวัตกรรมใหม่ในการรักษาเรื่องชา