โรคกล้ามเนื้อสะโพกหนีบเส้นประสาท หรือ โรคสลักเพชรจม (Piriformis syndrome)
ชีวิตคนทำงานในปัจจุบันนี้คงหลีกเลี่ยงไม่ได้ที่ส่วนใหญ่จะนั่งทำงานหรือขับรถอยู่บนท้องถนนเป็นเวลานานๆ จนแทบไม่มีเวลาออกกำลังกายเป็นประจำ อาจจะทำให้เกิดอาการปวดบริเวณก้นร้าวลงขา ซึ่งอาจเป็นอาการของ “โรคกล้ามเนื้อสะโพกหนีบเส้นประสาทได้”
โรคกล้ามเนื้อสะโพกหนีบเส้นประสาท เกิดจากกล้ามเนื้อพิริฟอร์มิส (Piriformis) หรือ สลักเพชร ที่อยู่บริเวณก้นกับสะโพกไปกดทับเส้นประสาทขาไซอาติก (Sciatic) ที่อยู่ใกล้กัน ส่งผลทำให้รู้สึกปวดบริเวณก้นร้าวไปยังขา จึงมีผู้ใช้ชื่อโรคกล้ามเนื้อหนีบเส้นประสาทขาว่า “Piriformis syndrome”
อาการแสดงโรคกล้ามเนื้อสะโพกหนีบเส้นประสาท
- ปวดหลังช่วงล่าง
- ปวดและชาที่ก้นร้าวไปยังขาด้านหลัง
- ปวดบริเวณสะโพกขณะที่นั่ง หรือขณะมีกิจกรรม เช่น ออกกำลังกาย วิ่ง หรือ ขึ้นบันได
- ในกรณีที่อาการเป็นรุนแรงมาก อาการปวดบริเวณก้นและขาจะทำให้เจ็บปวดมากจนอาจไม่สามารถที่จะทำงานหรือใช้ชีวิตปกติได้เช่น การนั่ง หรือ การขับรถเป็นเวลานานๆ
สาเหตุ
- การเคลื่อนไหวร่างกายส่วนล่างผิดท่า
- นั่งเป็นเวลานานๆ
- การออกกำลังกายหนักเกินไ
- การวิ่งหรือการทำกิจกรรมที่ใช้ขาซ้ำๆอย่างต่อเนื่อง
- การยกของหนัก
- การขึ้นบันไดสูงๆ
การรักษา
- พักและหลีกเลี่ยงกิจกรรมซึ่งจะกระตุ้นให้อาการกำเริบ
- ประคบเย็นและประคบร้อนที่บริเวณก้นหรือขา : ประคบเย็น15 – 20 นาที สลับประคบร้อน 15-20 นาที ทำซ้ำทุกๆ 2- 3 ชั่วโมง
- ยาแก้ปวด
- การทำกายภาพบำบัด เช่น อัลตร้าซาวน์ กระตุ้นไฟฟ้า กระตุ้นด้วยคลื่นแม่เหล็ก ( Peripheral Magnetic Stimulation )
- การออกกำลังกายและยืดกล้ามเนื้อบริเวณหลังช่วงล่าง สะโพก ต้นขา
การป้องกัน
- ให้อบอุ่นกล้ามเนื้อและยืดกล้ามเนื้อก่อนออกกำลังกาย
- เสริมความแข็งแรงของกล้ามเนื้อทีละน้อย
- หลีกเลี่ยงการวิ่งบนทางลาดชันหรือพื้นผิวที่ขรุขระ
- พยายามขยับตัวบ่อยๆ ไม่ให้นั่งหรือนอนติดต่อกันเป็นเวลานานเกินไป